Na een scheiding hebben in principe beide ouders het recht en de plicht op omgang met hun kind en heeft het kind recht op omgang met beide ouders.

Indien ouders gezamenlijk gezag hebben, staan er afspraken opgenomen in een zorgregeling. Daarin staat hoe de zorgtaken en opvoedtaken zijn verdeeld. Indien een van de ouders gezag heeft, houdt de andere ouder recht op omgang en informatie over het kind. Ook blijft het kind het recht houden op omgang met de ouder. Dit staat dan opgenomen in een omgangsregeling.

Soms is het in het belang van het kind dat het kind tijdelijk geen contact heeft met een van de ouders. Indien één ouder ouderlijk gezag heeft, kan de rechter op verzoek van de ouder met gezag, de ouder zonder gezag verbieden met het kind om te gaan. Indien de ouders gezamenlijk gezag hebben, kan de rechter het contact tussen een ouder en het kind tijdelijk verbieden. Alleen indien er zwaarwegende redenen zijn, kan de rechter beslissen dat er geen omgang is tussen een ouder en een kind.

Indien het kind geboren wordt gedurende een huwelijk, hebben beide ouders van rechtswege gezag. Na een scheiding houden beide ouders het gezag over de kinderen, indien de rechter geen andere beslissing neemt.

De ouders die niet met elkaar gehuwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, oefenen het gezag over hun minderjarige kinderen gezamenlijk uit, indien dit op hun beider verzoek in het register is aangetekend. Dit is alleen mogelijk indien de ouders het gezamenlijk gezag nog niet samen hebben uitgeoefend.

De tot het gezag bevoegde ouder van het kind, die nog nooit het gezamenlijk gezag met de gezaghebbende ouder heeft uitgeoefend, kan de rechtbank verzoeken de ouders met het gezamenlijk gezag dan wel hem alleen met het gezag over het kind te belasten. Indien de andere ouder met het gezag niet instemt, wordt het verzoek slechts afgewezen indien er een onaanvaardbaar risico is dat het kind klem of verloren zou raken tussen de ouders en niet te verwachten is dat hier binnen aanzienbare tijd voldoende verbetering in zou komen of afwijzing anderszins in het belang van het kind noodzakelijk is.

Het is niet mogelijk om zelfstandig afstand te doen van het gezag over uw kind. Het is wel mogelijk om het ouderlijk gezag aan te passen naar eenhoofdig gezag van de andere ouder. De andere ouder heeft dan alleen het gezag. Dit kan gezamenlijk worden aangevraagd bij de rechter. Bij de rechter staat het belang van het kind voorop in de beslissing.

Het antwoord is afhankelijk van de omstandigheden en situatie. De rechter zal een afweging moeten maken als partijen er niet samen over eens kunnen worden.

In beginsel dragen beide partijen hun eigen reiskosten en word de reistijd over het algemeen gelijk verdeeld, doordat bijvoorbeeld de ene ouder de kinderen wegbrengt en de andere ouder de kinderen na het omgangsmoment weer terugbrengt. Indien de reiskosten uitzonderlijk hoog zijn kan dit worden meegenomen in de alimentatieberekening.

Indien de andere ouder geen toestemming geeft voor een vakantie naar het buitenland, kan de ouder die op vakantie wilt gaan vervangende toestemming verzoeken bij de rechtbank. De advocaat start daartoe een procedure door een verzoekschrift tot verkrijging van vervangende toestemming in te dienen bij de rechtbank of een dagvaarding indien de vakantie op zo’n korte termijn gepland staat dat er een kort geding procedure moet worden gestart.

Als een ouder eenhoofdig gezag heeft, kan hij zelfstandig kiezen naar welke school het kind zal gaan.

In sommige gevallen zijn ouders gezamenlijk belast met het ouderlijk gezag. Zij hebben daarbij gelijke rechten en plichten. Dit betekent dat ouders samen keuzes moeten maken in de opvoeding. De schoolkeuze is een keuze die niet eenzijdig gemaakt kan worden. Dit wordt vaak opgenomen in het ouderschapsplan.

Als ouders er gezamenlijk niet uitkomen, kan een van de ouders ervoor kiezen om de rechter te verzoeken om vervangende toestemming om het kind op een school in te schrijven.

Er kan een contact verbod worden opgelegd indien er sprake is van stalking. Dit kan het geval zijn wanneer u stelselmatig telefonisch, via de e-mail of social media wordt lastiggevallen, maar ook als degene waarvoor u een contactverbod wenst u vaak komt opzoeken. In dat geval kunt u ook een locatieverbod aanvragen. 

Een contact- en/of locatieverbod is een flinke inperking van de rechten van degene waarvoor het contact- en/of locatieverbod wordt gevraagd. Om de rechtbank zo ver te krijgen uw verzoek toe te wijzen, is het van groot belang dat er voldoende bewijsstukken zijn van de stalking en dat duidelijk is gemaakt dat u geen contact meer wenst met diegene.

Iemand maakt zich schuldig aan stalking wanneer hij of zij wederrechtelijk stelselmatig opzettelijk inbreuk maakt op de persoonlijke levenssfeer van een ander. In andere woorden is er sprake van herhaaldelijk gedrag gericht op het slachtoffer. Dit gedrag wordt als onwenselijk en onwelkom ervaren door het slachtoffer. Het gedrag moet een negatief effect op het leven en het welzijn van het slachtoffer hebben.

Bij een contactverbod mag een dader op geen enkele manier contact opnemen met het slachtoffer. Dit betekent dat de dader het slachtoffer niet mag benaderen als hij of zij het slachtoffer tegenkomt, maar ook dat de dader geen contact mag opnemen via de telefoon, WhatsApp of social media. Ook mag verdachte u niet benaderen via anderen, zoals familie of vrienden.

Na de eerste 9 uur op het politiebureau kan het zijn dat de verdachte langer op het bureau moet blijven in belang van het onderzoek. Dit noemt men de inverzekeringstelling. De inverzekeringstelling (IVS) duurt maximaal drie dagen, maar kan in geval van ‘dringende noodzakelijkheid’ 1 keer met drie dagen worden verlengd. De inverzekeringstelling mag dus maximaal zes dagen duren en wordt uitgesproken door de (hulp)officier van justitie. De inverzekeringstelling vindt plaats op het politiebureau.

Indien de officier van justitie van mening is dat de verdachte nog langer in voorarrest blijft, vraagt hij de rechter-commissaris om een bevel tot bewaring. Deze rechter kan bepalen dat de verdachte voor maximaal 14 dagen langer wordt vastgehouden. De rechter-commissaris kan niet zomaar beslissen om een bevel tot bewaring af te geven. In de wet staan verschillende eisen, zoals dat het om een misdrijf moet gaan waar voorlopige hechtenis is toegelaten en er moeten ernstige bezwaren zijn tegen de verdachte. De voorlopige hechtenis vind plaats in een huis van bewaring of het politiebureau.

Na de voorlopige hechtenis kan de officier van justitie bij de raadkamer van de rechtbank een gevangenhouding vorderen. De raadkamer van de rechtbank kan een bevel gevangenhouding geven voor in totaal maximaal 90 dagen. Indien de raadkamer beslist dat er een bevel voor een kortere periode wordt gegeven, kan deze daarna worden verlengd. Na de periode van 90 dagen moet de strafzaak voor de eerste keer bij de rechtbank komen. Dit kan in de vorm van een pro-forma zitting of een inhoudelijke behandeling.

Een pro-forma zitting is een zitting waarbij de zaak niet inhoudelijk wordt behandeld. Een pro-forma zitting is nodig indien de 110 dagen van het voorarrest voorbij zijn, maar het nog te vroeg is om de zaak inhoudelijk te behandelen.

De verdachte kan een verzoek bij de rechter doen om de voorlopige hechtenis te beëindigen of te schorsen. De verdachte kan dan op vrije voeten komen en de zaak in vrijheid afwachten. De rechter kan hierbij bepalen dat er bepaalde voorwaarden aan vast zitten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een enkelband. Indien de verdachte zich niet aan deze voorwaarden houdt, is er een kans dat de verdachte weer terug in voorarrest moet.

Indien de rechter een gevangenisstraf, hechtenis of taakstraf oplegt, moet het voorarrest daarvan worden afgetrokken.

Een OM-zitting
Bij een zitting van het openbaar ministerie wordt de verdachte verdacht van lichte strafbare feiten, zoals vernieling of mishandeling. De officier van justitie nodigt u namens het OM uit voor een voorgesprek. De straffen die het OM mag geven zijn: een geldboete, een taakstraf van max 180 uur, een schadevergoeding voor het slachtoffer, een verbod om auto te rijden voor maximaal 6 maanden, gedragsaanwijzingen en een combinatie van de straffen. De officier van justitie kan ook bepalen om de verdachte niet te straffen. Dit noemt men een sepot. Een strafbeschikking en een sepot kunnen op het strafblad komen.

De kantonrechter
De kantonrechter behandelt de zaak indien de verdachte bezwaar maakt tegen een verkeersboete of als de officier van justitie de verdachte verdenkt van een overtreding, zoals te hard rijden of vernieling. De straffen die een kantonrechter mag opleggen zijn: een geldboete, een celstraf van maximaal 1 jaar, een taakstraf van maximaal 240 uur, een schadevergoeding voor het slachtoffer, een verbod om auto te rijden voor maximaal 6 maanden en een combinatie van de straffen. De kantonrechter kan de verdachte ook vrijspreken. Een veroordeling door de kantonrechter leidt soms tot een strafblad.

De politierechter
De politierechter kan de volgende straffen geven: een taakstraf, een geldboete, een verbod om auto te rijden, een gevangenisstraf van maximaal 1 jaar, een schadevergoeding voor het slachtoffer en een combinatie van de straffen. De politierechter kan de verdachte ook vrijspreken. Door een veroordeling van de politierechter krijgt u een strafblad.

De meervoudige kamer
Indien de verdachte voor de meervoudige kamer moet verschijnen, verdenkt de officier van justitie de verdachte van een ingewikkeld of ernstig misdrijf. De meervoudige kamer bestaat uit 3 rechters. De meervoudige kamer kan de volgende straffen geven: taakstraf, geldboete, gevangenisstraf, behandelmaatregel, een schadevergoeding aan het slachtoffer en een combinatie van de straffen. De meervoudige kamer kan de verdachte ook vrijspreken. Door een veroordeling van de meervoudige kamer krijgt u een strafblad.

De voorwaardelijke invrijheidstelling (v.i.) houdt in dat gevangenen na het uitzitten van een groot deel van hun gevangenisstraf in vrijheid kunnen worden gesteld. Het heet ‘voorwaardelijk’, omdat gevangenen niet zomaar in vrijheid worden gesteld, maar onder bepaalde voorwaarden waar zij zich aan dienen te houden.

Gevangenen die een geheel onvoorwaardelijke gevangenisstraf opgelegd hebben gekregen van meer dan 1 jaar komen in aanmerking voor voorwaardelijke invrijheidstelling.

Op 1 juli 2021 is de Wet Straffen en Beschermen in werking getreden en daarmee is de duur van de voorwaardelijke invrijheidstelling (v.i.) veranderd. De duur van de v.i. wordt bepaald door de volgende twee categorieën gevangenisstraffen:

• Gevangenisstraffen tussen de een en de twee jaar.
• Gevangenisstraffen van meer dan twee jaar.

In de eerste categorie komt de gevangene in aanmerking voor v.i. nadat hij een jaar en 1/3^e van het overige deel van zijn totale gevangenisstraf heeft uitgezeten. Bijvoorbeeld: een gevangene heeft een gevangenisstraf van een jaar en drie maanden opgelegd gekregen. Na een jaar en een maand komt hij in aanmerking voor voorwaardelijke invrijheidstelling.

In de tweede categorie komt de gevangene in aanmerking voor v.i. nadat hij twee derde van zijn totale gevangenisstraf heeft uitgezeten. Bijvoorbeeld: een gevangene heeft een gevangenisstraf van 6 jaar opgelegd gekregen. Na 4 jaar komt hij in aanmerking voor voorwaardelijke invrijheidstelling.

Per 1 juli 2021 geldt er een maximumtermijn van 2 jaar voor de voorwaardelijke invrijheidstelling. Dit houdt in dat de voorwaardelijke invrijheidstelling niet langer dan twee jaar van de totale gevangenisstraf mag duren. Dit ziet er in de praktijk als volgt uit:

Een gevangene heeft een gevangenisstraf van 12 jaar opgelegd gekregen. Volgens de regeling zou hij na 2/3^e van zijn gevangenisstraf, dus na 8 jaar, in aanmerking komen voor voorwaardelijke invrijheidstelling. Maar nu geldt er een maximumtermijn van twee jaar, als gevolg waarvan de gevangene pas na 10 jaar in aanmerking komt voor voorwaardelijke invrijheidstelling.